با توجه به اینکه عموم مردم جامعه در خصوص جانوران بخصوص حشرات و بندپایان اطلاعات بسیار اندکی دارند، طبیعتاً شایعه‌های زیاد و یا باورهای خرافی متعددی در خصوص آنها وجود دارد.

یکی از شایعه‌هایی که زیاد شنیده می‌شود این است که سم عنکبوت بیوه سیاه ۱۵ برابر مار سمی برای انسان خطرناک و مهلک است.
عنکبوت‌های بیوه از جنس هستند و در دنیا در حدود ۳۰ گونه مختلف را شامل می‌شوند که در ایران ۵ گونه از آنها زیست می‌کنند.
این عنکبوت‌ها به دلیل اینکه در هنگام جفتگیری و یا بعد از آن جنس ماده، جنس نر را می‌خورد به این نام شهرت یافته‌اند و معمولاً ماده هایی که جفت خود را خورده‌اند با احتمال کمتری با نر دیگری جفت گیری می‌کنند.
عنکبوت های بیوه دارای زهر عصب گرای قوی هستند که می تواند برای انسان خطرناک باشند اما اثر گزش تمامی آنها جدی نیست و به عواملی مانند نوع گونه، جنسیت، وضعیت سنی عنکبوت، محل گزش و وضعیت جسمی و ایمنی فرد گزیده شده بستگی زیادی دارد.
در ایران عنکبوت بیوه مدیترانه ای نسبت به سایر انواع عنکبوت‌های بیوه پراکندگی وسیع‌تری دارد و در اکثر نقاط ایران قابل مشاهده است.

این عنکبوت عموماً در نواحی استپی و در لابه لای گیاهان خشک کوتاه قامت تور خود را می‌سازد. در ایران بیوه سیاه وجود ندارد، این گونه بخصوص بومی آمریکای شمالی است.
گونه ای دیگری از عنکبوت‌های بیوه که در منطقه بلوچستان قابل مشاهده است، عنکبوت بیوه مدور است که خط قرمز رنگی بر پشت خود دارد.
با اینکه عنکبوت بیوه مدور زهری خطرناک دارد، اما به هیچ وجه ۱۵ برابر قوی‌تر از مار زنگی نیست. جالب است بدانید که تنها در استرالیا سالانه درحدود ۱۰۰۰۰ گزش از عنکبوت‌های بیوه اتفاق می‌افتد که تنها حدود ۲۵۰ مورد از آنها نیازمند پادزهر هستند.

البته لازم به ذکر است که گروهی از عنکبوت‌ها وجود دارند که به بیوه کاذب مشهورند و علی رغم ظاهر مشابه عنکبوت‌های بیوه، خطری برای انسان بالغ ندارند. در مقایسه با بیوه های حقیقی، بیوه‌های کاذب عموما بدنی براق‌تر، شکمی کشیده‌تر و پاهایی کوتاه‌تر دارند.

پس از عنکبوت های بیوه، عنکبوت منزوی دومین گروه از عنکبوت های بالقوه خطرناک برای انسان بشمار می‌آیند.

عنکبوت های منزوی به جنس تعلق دارند که ۱۴۰ گونه مختلف از آنها در دنیا شناسایی شده است. این عنکبوت ها به واسطه داشتن طرحی مشابه ویالون بر روی سرسینه خود به عنکبوت های ویالونی نیز معروف هستند.
در ایران سه گونه از عنکبوت های منزوی شناسایی شده است که عبارتند از:

۱- عنکبوت منزوی مدیترانه ای با نام علمی که در اکثر نقاط ایران و مناطق شهری قابل یافت است‌

۲- عنکبوت منزوی پارسی با نام علمی ، که بومی انحصاری ایران بوده و از غارهای متعددی در رشته کوه زاگرس جمع آوری شده است

۳- یک گونه جدید که هنوز نامگذاری نشده و از شمال شرق کشور جمع آوری شده است.
زهر عنکبوت‌های منزوی برخلاف زهر عموم عنکبوت ها که از نوع عصب گرا بوده و اثر موضعی ندارند، زهر این عنکبوت ها از نوع بافت گرا است و بافت محل گزش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

گزش این عنکبوت ها فاقد درد بوده و فرد چند روز بعد از گزش و بعد از بروز علائم به پزشک مراجعه می‌کند. با این که بسیاری از این گزش ها عارضه خاصی ایجاد نمی‌کنند اما گزش برخی از آنها باعث بروز زخم‌های موضعی، نارسایی‌های کلیوی و در مواردی منجر به مرگ می‌شوند.
این عنکبوت ها در خفا زندگی می کنند و تا زمانی که تحت فشار و استرس قرار نگیرند خطری ایجاد نمی‌کنند. در یک پژوهش، از خانه ای در آمریکا بیش از ۶۰۰۰ نمونه از عنکبوت های منزوی جمع آوری شد اما حتی یک مورد گزش در ساکنین خانه رخ نداده بود.

بنابراین، حتی درصورت حضور این عنکبوت ها در محل زندگیتان نیازی نیست نگران گزش آنها باشید.

برگرفته از اطلاعات «علیرضا زمانی»